Wijnproeven
Wijnproeven, een heel serieuze zaak als je het goed wil doen en als je meer wil zeggen over een wijn dan alleen maar ‘lekker’ of ‘niet lekker’. Het is niet een slok nemen, doorslikken en hopla klaar, nee, om een wijn bewust te proeven worden systematisch 5 stappen doorlopen. Dat lijkt in het begin een heel gedoe… en dat is het ook, zeker als je dat niet gewend bent. Maar hoe vaker je het doet hoe makkelijker en automatischer het gaat.
In dit blog leg ik jullie zo kort mogelijk uit welke stappen er genomen worden om wijn te proeven en waarom.
Stap 1 Kijken naar de wijn
Door alleen te kijken naar de wijn kun je al een aantal dingen zien.
De tranen van de wijn, ook wel de benen genoemd, geven aan of er veel alcohol of veel restsuiker in de wijn zit, de viscositeit van de wijn.
De diepte van de kleur geeft aan hoe oud een wijn is, want de kleur van wijn verandert over de tijd. Bij wit wordt de kleur donkerder en bij rood lichter. Door het gebruik van houten vaten verandert de kleur van vooral witte wijn ook. Tevens kun je zien uit welk klimaat de wijn komt, vooral bij wit; licht en groenig is een cool klimaat, meer geler is een warmer klimaat. De kleur kan ook een indicatie geven van welke druif er gebruikt is. Syrah is paarser dan bijvoorbeeld cabernet sauvignon.
Stap 2 De geur
Ook de aroma’s kunnen je veel vertellen over de wijn. Je kunt de druivensoort vaak herkennen aan de geur. Zo is ‘kattenpis’ hét aroma van sauvignon blanc uit Nieuw-Zeeland en zwarte bessen de geur van cabernet sauvignon. Ook kan de geur vertellen hoe de wijn gemaakt is. Heeft de wijn bijvoorbeeld in houten vaten gelegen of in roestvrijstaal? Wijnen uit Spanje hebben van oudsher een sterke houtgeur. Ruik je een gistachtig geurtje dan hebben de dode gistcellen langdurig in de wijn gelegen (sur lie).
Om de geur te ruiken ga je eerst walsen, dit kan los uit de pols of je zet het glas op tafel om te walsen, dat is makkelijker.
Dan ga je ruiken, je kunt van alles ruiken en dit is erg individueel afhankelijk wat je ruikt. Het eerste wat je doet met ruiken is of de wijn nog goed is. Zitten er geen fouten in? Meer hierover in het blog fouten in wijn.
De geuren worden ingedeeld in 4 groepen: geuren van de druif zelf, geuren die ontstaan door een bepaalde manier van wijn maken, geuren die ontstaan door veroudering en foute geuren in wijn, daarover meer in het blog geuren.
Stap 3 De smaak
Dan de smaak; de smaak van de wijn proef je met je mond en met je mondgevoel. Je neemt een slokje, slurpt en laat dan de wijn door de mond rollen. Houd de wijn niet langer dan 7 seconden in de mond. Met je smaakpapillen proef je het zoet en zuur van de wijn. Hoe zoeter de wijn, hoe filmender deze aanvoelt in de mond. Zit er restsuiker in? Dat kun je goed proeven vooral met het puntje van je tong. Zie ook zoete wijn. Zuur laat je kaken samentrekken en speeksel vormen. Sommige druiven zoals een riesling of een sauvignon blanc hebben veel zuur. Wijnen uit een koud klimaat hebben ook vaak meer zuur.
Het mondgevoel zegt iets over de hoeveelheid tannine en het drogende van de wijn (tannine absorbeert het speeksel). Tannine zit in wijn waar de schillen, steeltjes en pitten van de druiven ook gebruikt zijn en door gebruik van houtrijping. Dat is in rode, oranje en rosé wijn en soms in wit. Zie blog de kleuren van wijn. Elke druif heeft weer zijn eigen hoeveelheid tannine. Tannine neemt het speeksel op waardoor je een droge mond krijgt. Veel tannine kan aangeven dat de wijn nog niet op dronk is.
Alcohol geeft ook een andere sensatie als mondgevoel. Wijn uit warme gebieden bevat meestal meer alcohol omdat er meer suiker in de druiven is gevormd. Een hoog alcoholgehalte voel je doordat de wijn zwaarder aanvoelt. Vergelijk water dat heel licht is en dun t.o.v. melk dat dikker en zwaarder aanvoelt. Dit wordt ook wel body genoemd. Alcohol kan ook een bittere sensatie geven in je mond.
Stap 4 De afdronk
De afdronk is een indicatie of een wijn van goede kwaliteit is . Als je de wijn doorgeslikt hebt, wat gebeurt er dan? Blijft de smaak van de wijn nog even hangen nadat je hem doorgeslikt hebt? Of is de smaak meteen vervlogen?
Stap 5 De conclusie
Na al deze stappen doorlopen te hebben heb je een compleet plaatje. Wat valt je op?
Een paar voorbeelden:
- Is de wijn in balans of springt er iets uit, bijvoorbeeld de geur is heel intensief maar matcht niet met de smaak, de smaak valt uit de toon bij de intensieve geur.
- De tannine is zo drogend dat je niet meer kunt praten.
- De geur is na 5 minuten uit het glas vervlogen.
- Het zuur is zo heftig dat je niks anders proeft.
- De fruitgeuren van de wijn zijn niet aanwezig.
- De afdronk is heel kort.
Dit alles zegt iets over kwaliteit van de wijn en dat is onafhankelijk van of je hem lekker vindt of niet. Dat is het verschil tussen hoe wijn proeft en hoe de wijn smaakt. De smaak is subjectief en proeven is geobjectiveerd (voor zover mogelijk). Een goede wijn hoef je niet altijd lekker te vinden.
Meer hierover? Lees verder in de komende blogs
10 mei 2025